ZAKAZ ALKOHOLU W CIĄŻY

9 września obchodzony jest  Światowy Dzień FAS. Pierwszy dzień FAS obchodzony był 9.09.1999. Dzień ten został tak dobrany, aby dziewiątego dnia dziewiątego miesiąca roku świat pamiętał, że w ciągu dziewięciu miesięcy ciąży kobieta powinna powstrzymać się od alkoholu. Zawsze jest dobry czas, aby zwiększyć świadomość na temat skutków picia alkoholu w ciąży.

FAS, czyli alkoholowy zespół płodowy,
to jedna z nielicznych chorób, na którą matka ma całkowity wpływ. Aby dziecko nie miało FAS, wystarczy nie pić w czasie ciąży alkoholu (nawet maleńkich dawek!).

Alkoholowy zespół płodowy (FAS, ang. Fetal Alcohol Syndrome) to szereg niekorzystnych efektów, które dotyczą płodu, a są związane z nadużywaniem alkoholu przez matkę przed ciążą lub w czasie ciąży. Łożysko nie jest barierą dla alkoholu
i nawet niewielkie jego ilości mogą zaszkodzić dziecku. Alkohol uszkadza wiele narządów – praktycznie każdy rozwijający się narząd płodu może ulec zniekształceniu: Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN), stawy, serce, nerki etc. Może też zostać zniekształcona twarzoczaszka (małogłowie, mała gałka oczna, czy ogólne spłaszczenie twarzy). W zależności od ilości spożywanego alkoholu może pojawić się pełnoobjawowy FAS lub tylko symptomy związane ze sferą umysłową (objawy fizyczne nie występują).

Pełnoobjawowy FAS spełnia 4 kryteria diagnostyczne:

1. opóźniony wzrost zarówno przed, jak i po urodzeniu;
2. uszkodzenie mózgu, którego skutkiem są zaburzenia neurologiczne, opóźniony rozwój, niedorozwój umysłowy, zaburzenia zachowania, trudności w uczeniu się. nadpobudliwość;
3. charakterystyczne rysy twarzy: małe oczodoły, krótki nos, płaska twarzoczaszka, wąska górna warga, mała szczęka, brak rynienki podnosowej;
4. potwierdzone wywiadem spożywanie alkoholu przez matkę w czasie ciąży.
   

   GAZETKA INFORMACYJNA O FAS

Dzieci z FAS funkcjonują inaczej niż ich rówieśnicy. Bardzo często mają trudności
z gromadzeniem informacji, wiązaniem nowych informacji z wcześniejszymi doświadczeniami. Mają też problemy z pamięcią – zwłaszcza krótką – tą, która pozwala funkcjonować w codziennym życiu. Dzieci z FAS zapominają
o podstawowych życiowych sprawach i obowiązkach, mają trudności z zapamiętaniem daty urodzenia lub miejsca zamieszkania, nie potrafią właściwie wykorzystywać pozyskanych informacji.

Dzieci z syndromem FAS mają także problemy z myśleniem abstrakcyjnym, myśleniem przyczynowo-skutkowym, wyobraźnią, uogólnianiem, poczuciem czasu. To oczywiście sprawia, że mają problemy z nauką.

Takie dzieci często reagują złością, są gwałtowne w reakcjach lub odwrotnie lękliwe, wycofane, zamknięte w sobie. Mogą przyjmować rolę ofiary lub prześladowcy. Nierzadko też mają problemy natury psychicznej: depresję, tendencja do samookaleczania się, a nawet samobójstw, częściej uzależniają się od innych osób.

Wczesne rozpoznanie syndromu FAS oraz podjęcie wczesnej interwencji mogą pomóc zmniejszyć niektóre skutki i przyczynić się do zminimalizowania niektórych wtórnych niepełnosprawności.

Oprócz wczesnej interwencji i wsparcia ze strony szkoły dziecka, zapewnienie stabilnego, opiekuńczego i bezpiecznego środowiska domowego może pomóc zmniejszyć skutki FAS.

Można zastosować się do wskazówek pracy w domu i w szkole z dzieckiem z FAS:

1. Konkretyzacja– powinno używać się konkretnych słów i stwierdzeń. Unikać
   w wypowiedziach metafor, aluzji, ironii, sarkazmu.
2. Stałość- należy starać się by środowisko rozwoju było możliwie niezmienne. Dbać też o konsekwencję w używaniu zwrotów.
3. Powtarzanie- powtarzanie polecenia i podawanie je dziecku pojedynczo
   zwiększa szansę dziecka na zapamiętanie informacji.
4. Rutyna- trzeba zadbać o regularne wykonywanie codziennych czynności,
   by zmniejszyć poczucie lęku i zaskoczenia u dziecka.
5. Prostota- formułować należy komunikaty jasno, zwięźle i w prosty sposób.
   Jeśli dziecko nie rozumie informacji, to jej nie zapamięta.
6. Zasady- dzięki zasadom świat dziecka jest uporządkowany. Przy ich ustaleniu korzystać można z ilustracji- ułatwią zapamiętanie.
7. Gesty– swoje wypowiedzi należy popierać gestami. Pomoże to w lepszym zrozumieniu tego, czego się oczekuje.
8. Nadzór– należy obserwować i nadzorować, czy zachowanie dziecka nie jest niebezpieczne, oraz pokazywać właściwe nawyki i normy społeczne.

9 września wychowawca Małgorzata Gorzelak, w placówce Bursy przy ul. Prusa przeprowadziła, wśród wychowanek, pogadankę na temat FAS. Wychowankom zostały rozdane ulotki, została też udostępniona gazetka ścienna dotycząca problemu FAS. Wychowanki zostały poinformowane, czy nawet ostrzeżone, że nie ma określonej, bezpiecznej dawki alkoholu, którą może spożyć kobieta w ciąży. Bowiem każda ilość alkoholu w ciąży może zaszkodzić rozwijającemu się płodowi i zwiększyć ryzyko poronienia. Miejmy nadzieję, że wychowanki Bursy w przyszłości pamiętać będą o przekazanych im informacjach i świadomie podejdą do macierzyństwa,
co da im  cieszyć się zdrowym potomstwem.

Wychowawca Małgorzata Gorzelak