Żołnierze Wyklęci to żołnierze podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, którzy stawiali czynny opór próbie sowietyzacji Polski i podporządkowania jej ZSRR. Propaganda PRL określała ich mianem faszystów i pospolitych bandytów. Zostali pozbawieni wszelkich praw, tropieni po lasach, więzieni i mordowani w katowniach UB oraz Informacji Wojskowej. Mieli być przeklęci i zapomniani, żądano wyrzeknięcia się ich przez bliskich.
Statystyka powojennego terroru jest przerażająca. I tak w latach 1944-45, za historykiem L. Żebrowskim, wydano 5 tys. wyroków śmierci na żołnierzach antykomunistycznego podziemia. Ponad 20 tys. ludzi zabito w aresztach i więzieniach, bez sądów. Kilkadziesiąt tysięcy zabito w obławach i pacyfikacjach. Często znikały całe wsie (przykładem może być obława augustowska).
Ofiarami byli nie tylko ci, którzy stracili życie. Około ćwierć miliona osób zostało skazanych na więzienia za przestępstwa polityczne.Ok. 3 mln ludzi przewinęło się przez areszty bez postawienia zarzutów.Skazywano też do obozów pracy. Do tego dochodzi także prześladowanie Kościoła. Zabijano księży i zakonników
W 2010 r. prezydent Lech Kaczyński złożył w sejmie ustawę (przyjęta już po jego śmierci w 2011 r.), by dzień 1 marca ustanowić świętem państwowym – Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy „Wyklętych”. Dziś możemy uczcić Ich pamięć m.in.- w Biegu Tropem Wilczym na 1963 metry. Skąd te 1963 metry? Otóż w 1963 roku zginął w obławie ostatni żołnierz wyklęty Józef Franczak ps. „Lalek”.
/…/Ponieważ żyli prawem wilka Historia o nich głucho milczy Pozostał po nich w białym śniegu Żółtawy mocz i ślad ich wilczy Zbigniew Herbert
Cześć pamięci wszystkim wspaniałym, Niezłomnym Żołnierzom Wyklętym Anna Dudzik-Orman