20 listopada przypada Międzynarodowy Dzień Praw Dziecka. Aż do czasów nowożytnych dzieci uznawano za własność dorosłych i nie posiadały one swobody decydowania o istotnych obszarach życia (o swoim wykształceniu, zainteresowaniach, wyborze zawodu). Dopiero oświeceniowa refleksja nad prawami człowieka zapoczątkowała myśl nad miejscem dziecka w społeczeństwie i podjęcie działań na rzecz jego ochrony. Przykładem tego może brytyjski Children Act z 1908 r., zabraniający zatrudniania małych dzieci w kopalniach, fabrykach
i rolnictwie. 

Ruch obrony praw dziecka stopniowo rósł w siłę. Od przedsięwzięć edukacyjno -filantropijnych, podejmujących starania na rzecz dzieci opuszczonych i wyzyskiwanych, przeszedł do zorganizowanych działań na rzecz zapewnienia ochrony prawnej dzieci przez państwo. Inicjatywy podejmowane na płaszczyźnie międzynarodowej na początku XX w. zaowocowały powołaniem w 1920 r. Międzynarodowego Związku Pomocy Dzieciom (UISE) z siedzibą w Genewie. Początkowo gromadził on fundusze na rzecz pomocy dzieciom – ofiarom wojny, stopniowo jednak podejmował starania w celu międzynarodowego uregulowania prawnego ochrony dzieci. W 1924 Zgromadzenie Ogólne Ligii Narodów przyjęło Deklarację Praw Dziecka zwaną Deklaracją Genewską, opracowaną przez Eglantyne Jebb, założycielkę organizacji Save the Children. Deklaracja zawiera pięć zasad i stanowi, że ludzkość powinna dać dziecku wszystko, co  najlepsze, i że ciąży na niej konieczność zapewnienia dzieciom opieki, ochrony, pomocy w trudnych sytuacjach, możliwości rozwoju oraz obrony
przed wyzyskiem.

Na dalszą ewolucję praw dziecka wpływ miały również nowoczesne koncepcje pedagogiczne, wśród których warto wspomnieć postulaty polskiego pedagoga Janusza Korczaka. W 1920 r. Korczak opublikował  pracę „Magna Charta Libertatis”, w której za podstawę praw dziecka uznał poszanowanie osoby dziecka. Jego postulat poszanowania dziecka na równi z dorosłym („Nie ma dziecka, jest człowiek”) wyprzedził znacznie swoją epokę.

Kompleksowym dokumentem określającym prawa dziecka jest Konwencja
o prawach dziecka uchwalona w 1989 roku przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych i powszechnie uznana za przełomowe osiągnięcie w zakresie praw człowieka i praw dziecka. Jest to też jedno z ważniejszych osiągnięć Polski, ponieważ to Polska jako pierwszy kraj na świecie już w 1978 roku wyszła z inicjatywą uchwalenia Konwencji i przedstawiła Komisji Praw Człowieka ONZ jej projekt. Przyjęło się,
że inspiracją dla twórców projektu były idee filozoficzno-wychowawcze Janusza Korczaka, który domagał się podmiotowego traktowania dziecka z poszanowaniem
jego godności i praw. Konwencja gwarantuje i ustanawia minimalne standardy ochrony praw dzieci we wszystkich dziedzinach. UNICEF, który pomógł opracować Konwencję, jest wymieniony w dokumencie jako źródło wiedzy eksperckiej.                                                                                                                                                                                    Pamiętajmy, że gdy mówimy o prawach dziecka, zawsze mówimy o prawach człowieka. Wynikają one z godności, która przysługuje wszystkim ludziom. Żaden człowiek, w tym dziecko, nie może być traktowany instrumentalnie. Dziecko zawsze musi być traktowane podmiotowo, jako indywidualna jednostka, która ma prawo realizować się. Prawa człowieka charakteryzuje powszechność, przyrodzoność i niezbywalność, integralność, współzależność i wzajemne warunkowanie się. Tak więc nie można człowieka, w tym dziecka, pozbawić jego praw wynikających z godności, tylko dlatego, że nie spełnił swoich obowiązków. Niestety mylenie praw dziecka – człowieka
z przywilejami, może prowadzić nie tylko do nieporozumień, ale też do łamania prawa przez dorosłych wobec dzieci.

W Bursie przy ul. Prusa wychowankom została udostępniona gazetka informująca o prawach dziecka. Młodzież została również zapoznana
z Konwencją Praw Dziecka.

Wychowawca: Małgorzata Gorzelak